Als je sommige filosofen moet geloven – en waarom zouden we dat niet doen – is er niets mooiers dan het helpen van je medemens. Altruïsme geeft namelijk een Goed Gevoel. Zo goed, daar kunnen drugs en alcohol niet tegenop. En het is nog gratis ook.
Nu bof ik, want ik heb twee kinderen, en als er één plaats is waar je veel kunt helpen, is het de basisschool. Continu zijn er ‘leesouders’, ‘knutselouders’ of ‘meefietsouders’ nodig.
Ik begon als ‘knutselouder’ toen mijn Oudste in groep 1 zat. Zes kinderen gingen onder mijn hoede een bloemetje uitknippen en opplakken. Ik hoefde volgens de juf alleen ‘een beetje’ te helpen. Anderhalf uur lang rende ik achter ontsnappende kleuters aan, voorkwam akelige ongelukken met scharen en pulkte lijm uit kinderharen. Ondertussen was er niet één bloemetje geknipt. Stiekem pakte ik een schaar, knipte zes bloemetjes en plakte ze op.
‘Geweldig!’ zei de juf blij. ‘Heel goed gedaan.’
Niet meer knutselen, besloot ik. Sportdagen en schoolreisjes liet ik ook aan mij voorbij gaan. In plaats daarvan gaf ik mij op als luizenouder.
Sindsdien wroet ik regelmatig in kinderharen. Zie ik iets kleins en zwarts, dan leg ik het op tafel en duw erop met mijn nagel. Als het knak zegt en er komt bloed uit, is het een luis. Soms is het al weggerend voordat het knak zegt. Dan is het ook een luis.
Op het schoolplein spreken andere moeders mij aan. ‘Echt goed,’ zeggen ze. En: ‘knap hoor’. ‘Ach’, zeg ik bescheiden. ‘Het is belangrijk. Een luis is al na zeven dagen geslachtsrijp. Als je niet oplet, heb je er zo een paar honderd.’ Dan zetten ze een stap achteruit en krabben op hun hoofd.
Het duurde even voor ik het begreep. De meeste mensen vinden luizen vies. Dat treft. Ik vind veel smerig: open wonden, kots, kippenlevers. Maar luizen vind ik leuk. Het zijn een soort muggen, alleen zeggen die geen knak. Dat zeg ik natuurlijk niet. Ik neem de bewondering dankbaar in ontvangst. Vooral omdat ze daarna zeggen: ‘ik begrijp wel dat je niet ook nog meegaat op schoolreisje.’
De conclusie is duidelijk. Die filosofen hebben gelijk, maar komen niet helemaal tot de kern. Wil je ook een Goed Gevoel, doe dan een leuk, maar impopulair klusje en laat anderen in de waan dat het zwaar is. Pas dan heb je echt profijt van je belangeloze inzet voor de medemens. Zo bezien is luizenouder zijn het Walhalla van altruïsme.
Deze blog is gepubliceerd in de rubriek Kicks voor Niks in het nummer 98 (herfst 2013) van Genoeg.